Oğul’dan maddesi nedir?
Soru : Oğul’dan maddesi nedir?
Yanıt : Oğul’dan maddesi, kilisede Kutsal Ruh’la ilgili bir tartışma nedeniydi ve hâlâ da öyledir. Sorulan soru, “Kutsal Ruh kimden çıktı? Baba’dan mı yoksa Baba ve Oğul’dan mı?” sorusudur. Oğul’dan sözcüğünün Latincesi filioque’dir. İznik İnanç Bildirisi’ne, Kutsal Ruh’un Baba ve “Oğul’dan” çıktığını belirten “ve Oğul’dan” sözcükleri eklenmiş olduğu için bundan “Oğul’dan (filioque) maddesi” olarak söz edilir. Bu konu hakkında o kadar çok tartışma olmuştur ki, bu durum sonunda Roma Katolik Kilisesi’yle Doğu Ortodoks Kiliseleri’nin M.S. 1054 yılında birbirlerinden kopmalarına neden olmuştur. Bu iki kilise Oğul’dan maddesi konusunda hâlâ bir görüş birliği içinde değildir.
Yuhanna 14:26, “Ama Baba’nın benim adımla göndereceği Yardımcı, Kutsal Ruh…” der. Yuhanna 15:26, “Baba’dan size göndereceğim Yardımcı, yani Baba’dan çıkan Gerçeğin Ruhu geldiği zaman, bana tanıklık edecek” der. Ayrıca bkz. Yuhanna 14:16 ve Filipililer 1:19. Bu ayetler, Kutsal Ruh’un hem Baba’dan, hem de Oğul’dan çıktığını gösteriyor gibidir. Oğul’dan maddesindeki önemli konu, Kutsal Ruh’un tanrılığını koruma arzusudur. Kutsal Kitap, Kutsal Ruh’un Tanrı olduğunu açıkça öğretir (Elçilerin İşleri 5:3-4). Oğul’dan maddesine karşı çıkanların bunu yapmalarının nedeni, Kutsal Ruh’un Baba ve Oğul’dan çıkmasının Kutsal Ruh’u Baba ve Oğul’un “hizmetkârı” haline getirdiğine inanmalarıdır. Oğul’dan bendini savunanlar, Kutsal Ruh’un hem Baba ve hem de Oğul’dan çıkmasının Ruh’un Baba ve Oğul’la birlikte eş değerde Tanrı olmasını etkilemediğine inanır.
Oğul’dan maddesi büyük bir olasılıkla Tanrı’nın kişiliğinin bizim hiçbir zaman tamamen kavrayamayacağımız bir yönünü içerir. Sonsuz bir varlık olan Tanrı, bizim sınırlı insan zekâlarımız için nihai olarak anlaşılmazdır. Kutsal Ruh Tanrı’dır ve Tanrı tarafından yeryüzünde İsa Mesih’in “yerini alması” için gönderilmiştir. Kutsal Ruh’un Baba’dan mı yoksa Baba ve Oğul’dan mı çıktığı sorusu kesin bir şekilde yanıtlanamaz ve kesin bir şekilde yanıtlanması da gerekmemektedir. Oğul’dan çıkan maddesinin belki de bir tartışma konusu olmayı sürdürmesi gerekmektedir.